Anger หรือความรู้สึกที่เรียกว่าความโกรธ เป็นอารมณ์นึงที่สำคัญมากในตัวมนุษย์ ความโกรธเป็นสัญญาณกระตุ้นให้เรารู้ถึงความเร่งด่วน (Sense of urgency) ความโกรธเป็นสัญญาณกระตุ้นให้เราสามารถลงมือกระทำ Take action ได้ทันท่วงที แต่แน่นอนความโกรธนั้นเป็นเพียงศักยภาพส่วนนึงในตัวมนุษย์เท่านั้น การเคลื่อนที่และ Take action ด้วยความโกรธอย่างเดียวจะทำให้เราเสียสมดุล และหลายๆ ครั้งจะทำให้เราทำอะไรที่เราเสียใจทีหลัง หรือว่างงงวยกับตัวเองทีหลัง บางครั้งเวลาเราโกรธคนในครอบครัว เพื่อนฝูง ที่ทำงาน ความโกรธอาจจะทำให้เราอยากจะลุกขึ้นไปต่อยใครซักคน อาจจะทำให้เราอยากจะตะโกนออกไป ด่าขึ้นเสียงให้มันสาแก่ใจ แล้วเราก็จะเสียใจภายหลัง
เนื่องจากสิ่งนี้ ในทางตรงข้าม หลายๆ ครั้งเราจะถูกสอนมาว่า ให้เก็บกักความโกรธไว้ ซึ่งก็ถูกครึ่งนึง แน่นอนว่าเราไม่ต้องการลงมือทำอะไรด้วยความโกรธ 100% แน่นอน แต่ตรงข้าม ในสภาพที่ Healthy แล้วเราก็ไม่อาจจะละเลยความโกรธของตัวเองได้ ความโกรธเป็นเครื่องมือที่กระตุ้นให้เรา Take action กล่าวถึงความเร่งด่วน เป็นสัญญาณที่ดีและทรงพลังมาก
มีคนเคยถามในคอร์ส Humanistic Architecture รอบ 4 ประมาณว่าความโกรธกับฐานกายมันเกี่ยวข้องกันยังไง แล้วมันปรากฎในที่ทำงานอย่างไรได้บ้าง ในการพัฒนาซอฟต์แวร์หรือ ผมตอบไปว่า คุณเคยเจอมั้ย เวลาที่ทุกคนประชุมกันคุยกันเยอะแยะ คุยกันนานแล้วหาทางออกไม่ได้ แล้วคุณจะมีเซนส์จากบอดี้ของคุณออกมา คุณสัมผัสได้จากโลกภายใน มีเซนส์ว่าจังหวะนี้คุยกันวางแผนกันมากกว่านี้ก็ไม่ได้อะไรหรอก ตอนนี้มันถึงเวลาลงมือก่อนแล้วถึงแม้แผนต่างๆ อาจจะยังไม่ชัด แล้วคุณก็จะหงุดหงิดที่ยังคุยกันอยู่นั่นแหละ นั่นแหละคือจังหวะที่ชัดเจนว่า Anger ในตัวคุณกำลังส่งสัญญาณให้ Take action แล้วเชื่อมั้ยครับว่าสัญญาณตรงนี้ โอกาสที่มันจะเตือนถูกมีสูงมากเลยทีเดียวนะ
แต่ถึงแม้ความโกรธเป็นเครื่องมือที่ระบุ Sense of urgency ได้ดี ความโกรธอาจจะไม่ได้เป็นเครื่องมือที่ดีในการระบุว่า Action ไหนเหมาะสมกับสถานการณ์ตรงหน้ามากที่สุด ตรงนั้นคุณต้องใช้ปัญญาทางอื่นเข้าช่วยเสมอ ถ้าคุณอยู่ในภาวะสมดุล ความคิดและเจตนารมณ์ของคุณ จะเป็นตัวช่วยรวมกับความโกรธ และสามารถตัดสินใจได้ว่าจะเลือก Take action อะไรให้ดีที่สุดในสถานการณ์ตรงหน้า
ยกตัวอย่างที่ใกล้ตัวสุดๆ บทความนี้ผมเขียนในระหว่างที่ผมกำลังสัมผัสความโกรธของตัวเองได้ และความโกรธภายในของผมกำลังพลุ่งพล่าน ผมรู้ว่าผมต้อง Take action บางอย่างเพื่อระบายความโกรธนี้ออกมา แต่ด้วยปัญญาด้านอื่นมารวม ผมจึงตัดสินใจเขียนบทความนี้อย่างรวดเร็ว และเนื้อหาทั้งหมดนี้ผมเขียนด้วยเวลาประมาณ 15 นาที ความโกรธทำให้ผมสามารถทำอะไรได้อย่างรวดเร็วมากจริงๆ นะครับ มันมีพลังมากจริงๆ ถ้าเราเข้าใจ ยอมรับ และใช้มันเป็น
จริงๆ แล้วเป็นความโกรธเนี่ยปัญญาแบบนึง ความโกรธเป็นปัญญาที่เกิดจากสัญชาตญาณ เป็นญาณที่เรารับรู้ได้ถึงความเร่งด่วน และกระตุ้นให้เรามีพลังที่เหลือเชื่อ สามารถจัดการอะไรได้อย่างรวดเร็วและเคลียร์มาก เราไม่ได้จำเป็นต้องทิ้งศักยภาพด้านนี้ของตัวเองไป ดังนั้นการจัดการกับความโกรธจึงอาจจะไม่ใช่การกดขี่กดดันความโกรธไว้ภายใน แต่เป็นการหลอมรวมความโกรธที่มี เข้ากับปัญญาด้านอื่นๆ อย่างสมดุล ทุกครั้งที่เราโกรธเรารู้ว่าเราจะเป็นต้อง Take action บางอย่าง และเรารู้ได้ด้วยปัญญาศักยภาพของเราเองจากข้างใน ตรงข้าม เรายังมีช่องว่างให้เราเลือกด้วยปัญญาด้านอื่นที่เรามีเช่นกันได้เสมอ ว่าเราจะ Take action อะไรครับ